ಒಬ್ಬನ ನ್ಯಾಯ ಅಥವಾ ಕೆಲವೇ ಕೆಲವರ ನ್ಯಾಯ ಎಂಬುವು ಹೊಸವೇನೂ ಅಲ್ಲ. ಇವು ಹಿಂದೆ ಇದ್ದವು ಈಗ ಹೊಸ ಅವತಾರ ತಾಳಿವೆ. ಅವು ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಒಳಗೇ ಇವೆ. ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿಯೆ ಎರಡು ಹಂತ ಅಥವಾ ಸ್ಥಿತಿಗಳಿವೆ. ಒಂದು ಸ್ತಬ್ಧ ಸಂಸ್ಕೃತಿ. ಇಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಕೆಲವೇ ಜನರ ಹಿತ ಮುಖ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ: ರಾಜಪ್ರಭುತ್ವದಲ್ಲಿ ರಾಜನೇ ಮುಖ್ಯನು. ಅವನ ಹಿತವೇ ಮುಖ್ಯ. ಅವನನ್ನು ಜನ ಅನುಸರಿಸಬೇಕು. ಹಾಗೆಯೇ ಜಾತಿ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಮೇಲು ಜಾತಿಯೇ ಮುಖ್ಯ. ಉಳಿದವರು ಆ ಜಾತಿಗೆ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಸೇವೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿರಬೇಕು ಎಂದು ಜಾತೀಯ ಧರ್ಮ ಶಾಸ್ತ್ರಗಳು ಬೋಧಿಸತೊಡಗುತ್ತವೆ. ಈ ಬೋಧನೆಯನ್ನು ನಿರ್ದಿಷ್ಟಗೊಳಿಸಲು ದೇವರು-ಧರ್ಮ ಎಂಬ ಭಯವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತಾರೆ. ಜನರನ್ನು ಭಕ್ತ, ಭವಿ ಎಂದು ಮಾಡಿ ಅವನ ಪಾಪ ಪರಿಹಾರಕ್ಕಾಗಿ ಮೇಳು ಜಾತಿ ಪರವಾದ ಧರ್ಮ ಮತ್ತು ದೇವರನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಇವೆಲ್ಲವನ್ನು ಸರಿಮಾದಲು ಬಳಕೆಯಾಗುವುದೇ ’ಪ್ರವಚನ’ ಎಂಬ ಮೋಸದ ಮಾಧ್ಯಮ.
ಎರಡನೆ ಬಗೆಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯೂ ಇದೆ. ಇದು ಪೂರಾ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರದು. ’ಪುರಾಣ ಹೇಳಕೆ, ಬದನೆಕಾಯಿ ತಿನ್ನಕೆ’ ಎಂದು ಪುರಾಣವನ್ನು ಉಡಾಫೆ ಮಾಡುತ್ತಾ ಅದು ಮುಖ್ಯ ಅಲ್ಲ ಬರೀ ಕತೆ. ಅಂಥ ಕತೆಗಳು ನಮ್ಮಲ್ಲಿಯೂ ಇವೆ ಎಂದು ಮೇಲ್ಜಾತಿಯ ಕಟ್ಟು ಕತೆ ಒಡೆಯುತ್ತಾ ತಮ್ಮದೇ ಸೃಜನಶೀಲ ನಡವಳಿಕೆಗಳನ್ನು ಬದುಕುತ್ತಾ ಹೋಗುತ್ತಾರೆ. ಉದಾ: ಸಿರಿ ಆಚರಣೆ. ಇದು ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡದ ಬಂಟರ ವಿಶೇಷ ಆಚರಣೆ. ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಹಾಗೂ ಮಾನಸಿಕ ನೆಮ್ಮದಿಯನ್ನು ತಂದುಕೊಳ್ಳಲು ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳು ನಡೆಸುವ ಆಚರಣೆ. ಭೂತಕೋಲ ಮತ್ತೊಂದು ಉದಾಹರಣೆ. ಭೂತ ಎಂಬ ಕೆಟ್ಟ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ದೈವವೆಂಬ ಫಲದಾಯಕ ಶಕ್ತಿಯನ್ನಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಿಕೊಂಡು ಜೀವನದಲ್ಲಿ ರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ನೆಮ್ಮದಿಯನ್ನು ಪಡೆಯುವುದು. ಮೋಕ್ಷ ಎಂಬ ದೂರದ ಆಸೆಗೆ ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರಚೋದನೆ ಇಲ್ಲ. ಮತ್ತೊಂದು ಸಂದರ್ಭ ಯಕ್ಷಗಾನ. ಈ ಹೊತ್ತು ಇದು ಉಳ್ಳವರ ಪುರಾಣಕತೆ ಅಲ್ಲ. ಇದನ್ನು ಸಮಕಾಲೀನ ಪುರಾಣ ಎನ್ನಬಹುದು-ಪುರಾಣವನ್ನು ಪುರಾಣದ ಪಾತ್ರಗಳ ನಡವಳಿಕೆಗಳನ್ನೂ ವಿಮರ್ಶಿಸುತ್ತ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ ವಿಕಾಸಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ಈ ಬಗೆಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಎಂದು ಕರೆಯಬಹುದು. ಇದೇ ಜೀವನ ಸಂಸ್ಕೃತಿ. ಮೊದಲನೆಯದು ಧಾರ್ಮಿಕ ಬಂಡವಾಳಿಗರ ಸಂಸ್ಕೃತಿ.
ಎಲ್ಲ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಉದ್ದೇಶ: "ಮನೆಯವರಾಗುವುದು"( ಹೋಮ್ಲೀ ಆಗುವುದು). ಎಂದರೆ: ಸ್ನೇಹಿ ಸಹೋದರ, ಸಹಜೀವಿ ಕುಟುಂಬಿ, ಸಮುದಾಯ, ನಾಡು, ದೇಶ ಆಗುವುದು. ಅದರ ಅರ್ಥ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬನೂ ಉತ್ಪಾದಕ, ಸಂರಕ್ಷಕ, ಸಹವರ್ತಿ, ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುವವನು ಮತ್ತು ಅನುಸರಿಸುವವನು ಆಗುವುದು. ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬನೂ ಸಾಮಾಜಿಕವಾದ ’ಆಗುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ’ಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು. ಕೇವಲ ಕೊಳ್ಳುವ, ಬಳಕೆದಾರನಾಗುವ, ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಅವಸಾನ ಆಗುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾಗುವುದಲ್ಲ. ಭಾಗಿಯಾಗುವುದು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೆ, ಸೃಜನಶೀಲನಾಗುವುದಕ್ಕೆ, ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕಲ್ಲ.
ಹೋಮ್ಲೀ ಆಗುವುದೆಂದರೇನೇ ಕಲ್ಚರ್ ಆಗುವುದು ಎಂದು ಅರ್ಥ. ಕಲ್ಚರ್ ಆಗಬೇಕಾದರೆ ’ಮನೆ’ಯೆಂಬ ಮಾನಸಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಒಳಗೆ ಹೊಕ್ಕುವುದು (go home-ಮನೆಗೆ ಹೋಗು:ಮನೆಯವನಾಗು). ಈ ’ಮನೆ ಹೊಕ್ಕುವ’ ಮೆಸೇಜುಗಳ ಬಗೆಗಳೆಂದರೆ:
೧) Message for an indivudual: ಸತ್ಯವೇ ದೇವರು
೨) Message for a home: ಮನೆಯೇ ಮಂದಾರ
೩) Message for society: ನಮ್ಮ ಜನ, ನಮ್ಮ ಮನ
೪) Message for State: ಕನ್ನಡಕೆ ಹೋರಾಡು ಕನ್ನಡದ ಕಂದ
೫) Message for Nation: ಜೈ ಭಾರತ ಜನನಿ
ಇದೆಲ್ಲವನ್ನೂ ನಿರ್ವಹಿಸುವುದೇ ಜನಪದ ಮಾಧ್ಯಮ (Folk ಮೀಡಿಯಾ) ಇಂಥ ಸಂದೇಶವನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು ಹೊರಟರೇನೆ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ, ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ದೇಶಕ್ಕೆ ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಹಿತ. ಬಟ್ಟೆ ಬಿಚ್ಚಿಕೊಳ್ಳುವ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ತತ್ವದಲ್ಲಿ ಏನಿದೆ?
ಸಮುದಾಯದ ಸಂದೇಶ ಬೇರೆ, ಜಾತಿ ಸಂದೇಶ ಬೇರೆ. ಸಮುದಾಯ ಸಂದೇಶಕ್ಕೆ ಉದಾಹರಣೆ:
ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತ-ಡೊಳ್ಳಾಸುರನ ಹೊಟ್ಟೆ ಒಡೆದು ಬಂದವರು
ವೀರಗಾಸೆ-ಸ್ವಂತದ ನಾಶವನ್ನು ತಡೆಯಲು ವೀರರಾದವರು
ಕಂಸಾಳೆ-ಹೊರಹಾಕಲ್ಪಟ್ತ ಒಮ್ಟಿತನವನ್ನು ಗೆಲ್ಲುವುದು
ಸುಗ್ಗಿ ಕುಣಿತ-ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ನಿಭಾಯಿಸಿ ಸಂತಸಗೊಂಡವರು.
ಹೀಗೆ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಸಮುದಾಯಕ್ಕೂ ಶಕ್ತಿಶಾಲಿಯಾದ ನೈತಿಕ ಸಂದೇಶವಿರುತ್ತದೆ. ಅದೇ ಅವುಗಳ ಅಸ್ತಿತ್ವ. ಜಾತಿ ಸಂದೇಶ ತಾರತಮ್ಯವನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದಲೆ ತಲೆ ಇರುವವರು ಅದನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಸಮೂಹ ಮಾಧ್ಯಮ ೨೦ನೆಯ ಶತಮಾನದವರೆಗೆ ಸರಿಯಾಗಿಯೆ ಇತ್ತು. ಅದು ಆಧುನಿಕ ವೈಜ್ನಾನಿಕ, ವೈಚಾರಿಕೆ ಚಿಂತನೆಗಳ ಮಾಧ್ಯಮವಾಗಿತ್ತು. ಬಡವರು, ವಿಜ್ನಾನಿಗಳು ಮತ್ತು ಅಸಹಾಯಕರು ಅದರಿಂದ ಅನುಕೂಲ ಪಡೆದರು. ಬಿಡುಗಡೆಗೊಂಡರು. ಜಾತಿ ಮತ ಧರ್ಮಗಳ ಕುಬ್ಜತೆಯನ್ನು ಆ ಸಮೂಹ ಮಾಧ್ಯಮ ಪ್ರಶ್ನಿಸಿತು. ಸತ್ಯದ ಬೆಳಕಿನ ಕಡೆಗೆ ದಾರಿ ತೋರಿಸಿತು. ೨೧ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಸಮೂಹ ಮಾಧ್ಯಮ ಅದನ್ನು ಉಲ್ಟಾಪಲ್ಟಾ ಮಾಡಿದೆ. ಅದು ಈಗ ಉದ್ಯಮಪತಿಯ ಬಾಯಿಮಾತು ಆಗಿದೆ. ಈಗ ಸಮೂಹ ಮಾಧ್ಯಮವೇ ಒಂದು ಮಾರುಕಟ್ಟೆ. ಅದು ಬರೀ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಅಲ್ಲ. ಅತ್ಯಂತ ಅಗ್ರೆಸಿವ್ ಮಾರ್ಕೆಟ್ (agressive market). ಅದು ಹೇಳುತ್ತದೆ 'ಗೋ ಟು ಮಾರ್ಕೆಟ್' (Go to Market).
